THE MORA GARBERG GRAND (S) “THE NEW & TALL SWEDISH SHERIFF IN TOWN”.

By: Henk “The Knife” Kraaijvanger.

In Amerika moest/moet alles maar groot, groter en grootst (en zwaarder) zijn dan ergens anders en nee dames/heren en X-en, ik heb het hier niet over uw geheime fantasieën. Auto, motoren, wolkenkrabbers, hamburgers, kalibers van wapens en EGO onder andere. Maar dat groter zijn hebben ze ook al met messen, getuige soms van minder bruikbare “XLLLL…- reuzenmessen”. Maar gelukkig meestal ook de bruikbare XL-messen, die wel met gezond verstand ontworpen zijn. Zo ook de nieuwe MORAKNIV Garberg Grand (S).

MET WAT AMERIKAANSE HULP: Ik heb begrepen dat de Amerikaanse voormalige Survival acteur, auteur en huidige Bushcraft instructeur Dave Canterbury al ruim 10 jaar met het Zweedse MORAKNIV fabriek samenwerkt en daarbij een MORA Garberg met een langer lemmet heeft aanbevolen, dit om onder andere dikke stammen te kunnen batonneren/ splijten, wat een goede zaak is en hier is deze MORA Garberg GRAND (S) NU. Maar denk a.u.b. dan de volgende keer ook aan een functioneel afwateringsgat/drainhole voor/in deze lederen schede, wat mijns inziens voor roestvaste en zeker voor Carbon stalen Bushcraft messen een must is.

DE MORAKNIV GARBERG GRAND (S).

E-MAILS: Maar zou Dave betreffende “Het Batonneren” ook zoveel en ook wat boze e-mails van Zweedse jagers en outdoor liefhebbers hebben gekregen, als ik destijds? “Batonneren was/is volgens Zweeds zeggen DAAR niet OK voor een jacht of Outdoormes, gebruik daarvoor een lichte bijl was het dringende advies” uit Zweden. Terwijl ik daarbij nagenoeg nooit met de knuppel/Baton op de handgreep sloeg/sla en slechts hout gebruikte/gebruik met de dikte van ongeveer de halve lemmetlengte. Want ik moet toch nog op de lemmet rug nabij de lemmetpunt kunnen slaan. Maar met de Garberg Grand kan ik nu wel wat dikkere stukken hout batonneren en MORAKNIV vindt Batonneren met een Garberg WEL OK.

MORA MEMORIES: Uiteraard heb ik de “oudere langere modellen” van MORAKNIV met langere lemmeten zoals de “voorvader” van MORAKNIV, de KRANG-JOHAN ERIKSSON Allround 731 Carbon (in militaire velddienst, met zelf gepimpte schede en handgreep) en de MORAKNIV Pathfinder 12355 (Bushcraft & review), gebruikt, getest en voor goed bevonden. Nu is dus de Garberg Grand aan de beurt voor de lange veldtesten en aansluitende review.

DE DESTIJDS DOOR MIJ GEPIMPTE KRANG-JOHAN ERIKSSON ALLROUND 731 CARBON.

DE BESCHRIJVING VAN DE MORAKNIV GARBERG GRAND (S).

HET LEMMET. De nieuwe MORAKNIV Garberg Grand heeft zoals de naam al zegt een langer lemmet dan de “standaard” MORA Garberg, (die ik overigens al rond 2014 gereviewed heb) en de Grand is daardoor nog veelzijdiger in het gebruik geworden. De Garberg Grand is net als de standaard Garberg volgens MORAKNIV nog steeds goed geschikt voor batonneren/Batoning van hout.

LANGERE REACH: En Nu Anno 2025 voor militair gebruik niet geheel onbelangrijk, het langere vaststaande mes heeft ook een “langere Reach” en dat is denk ik nu ook wat militairen nu we “op het scherps van de snede lopend”, meer dan ooit nodig zullen hebben. Ik heb destijds niet voor niets de langere KRANG-JOHAN ERIKSSON voor mijn militair gebruik gepimpt (long, fast and sharp). Destijds 1939, tijdens de 105 dagen durende Winteroorlog te Finland, wisten de Finse Ski-troepen skiënd en met hun scherpe Puukko’s en langere Leuku’s zwaaiend, “dood en verderf” door de bivak ’s en in de gelederen van de aanvallende Russische vijand te zaaien. Hun langere scherpe lemmeten sneden namelijk door de dikke lagen warme winterkleding heen om zo de belangrijke bloedvaten en organen te bereiken.

Maar nu weer terug naar 2025 en de MORAKNIVE Garberg Grand.

Het nu 127 mm (5 inch) lange lemmet van de Garberg Grand (S) heeft mijns inziens nog steeds de samensmelting van een “gedropte scherpe klippuntvormig” lemmetpunt en het lemmet is uit het hoogwaardige “sinds jaar en dag beproefde” Zweedse Sandvik 14C28 “budget” roestvaststaal (semi-mat gesatineerd) vervaardigd is. En daar is mits correct gehard en ontlaten echt NIETS mis mee. Het lemmet heeft een op bijna nul geslepen scherpe Scandinavian (Scandi) snede en heeft bewust geen vingeruitsparing/Finger Choil, waardoor je direct je snijkracht achter de vingerbescherming/ stootplaat kunt gebruiken. Het voordeel van deze Scandi-slijpwijze is dat het lemmet erg scherp is en de snede ook robuuster is en daardoor in de harde praktijk een zeer goede houtbewerker en houtsplijter bij het batonneren zal zijn. En de snede is door gebruik te maken van dit beproefde Zweedse lemmetstaal en met een beetje oefening, ook zelf met eenvoudige slijpmiddelen in het veld eenvoudig te slijpen. Het zeer scherpe lemmet heeft “mooie buik” en heeft tevens een scherpe 90 graden haakse lemmet rug, waardoor deze MORA Garberg Grand zeer geschikt is om het met behulp van andere Zweedse kwaliteitsproducten zoals de Light My Fire of MORA vuurstaal, gemakkelijker vuur te ontsteken. Dat is ook een zeer belangrijk punt voor een echt Outdoormes. Het vaststaande mes heeft zoals reeds gezegd een volle en dus stevige doorgaande angel/Tang met aan het eind van de handgreep een polsriemoog en een daaruit stekend slag/eindstuk. Dit uitstekend slag/eindstuk (Impact Tool) kan in een noodgeval als slagstuk/ noodhamer en/of ruitentikker ingezet worden. Ook kun je dit slag/eindstuk bij speciale houtsnijklusjes gebruiken door er met een dikke tak op te slaan, dit om zo de vrij scherp gevormde lemmetpunt dieper in het hout te kunnen drijven. En je kunt de scherpe achterkant van het slag/eindstuk ook gebruiken om met behulp van een vuurstaal, vuur te ontsteken, of met de scherpe achterkant om fijn tondel materiaal van hout af te schrapen.

BIJZONDERHEDEN EN SAMENSTELLING VAN HET ZWEEDSE SANDVIK 14C28N ROESTVASTSTAAL.

DE STAALSELECTIE. Het “basic” Zweedse Sandvik 14C28N roestvaste lemmetstaal is naast zijn gunstige kostprijs en productievriendelijkheid door MORAKNIV speciaal geselecteerd vanwege zijn zeer goede eigenschappen betreffende de bewerkbaarheid in ongeharde toestand en na de MORAKNIV- warmtebehandelingen vanwege zijn vrij hoge hardheid, zijn snede stabiliteit, zijn hoge standtijd (= tijdsduur scherp blijven) en zijn hoge corrosievastheid & roestvastheid. En natuurlijk doordat de snede met eenvoudige slijpmiddelen gemakkelijk in het veld weer zeer scherp te slijpen is. Zeker voor militair gebruik is slijpgemak een pre.

DE SAMENSTELLING: SANDVIK 14C28N. Naast de onderstaande elementen in de tabel, bestaat het gelegeerde roestvaste Sandvik lemmetstaal voor het grootste gedeelte uit ijzer.

CORRECTE WARMTEBEHANDELING. Maar het best gelegeerde lemmetstaal van de wereld is niets waard zonder de juiste warmtebehandeling. Op de juiste temperatuur & wijze harden en ontlaten is noodzakelijk om de best mogelijke en benodigde eigenschappen uit het gekozen lemmetstaal te halen. Net als bijvoorbeeld thuis tijdens het bakken van een taart, een taartdeeg uit erg goede ingrediënten kan bij een te koude of te warme oven, toch een slecht gemaakte of zelfs mislukte taart opleveren. Met de warmtebehandeling van een lemmet is dat dus niet anders, gelukkig heeft MORAKNIV dat delicate proces van warmtebehandeling in hun Zweedse fabriek zelf in de hand en zo hoort het ook.

DE HANDGREEP. De bruine, tonvormige en om de volle doorlopende lemmetangel gespoten comfortabele kunststof handgreep uit slagvaste polyamide heeft een slipvast diamant/ruitvormig Dana patroon, een lichte “Palmswell” en een speciaal gevormd “oog” voor een polsriem. Bruin is een prima gedekte kleur en zeer geschikt voor militair gebruik buiten. Het diamant/ ruitvormige Dana patroon in deze polyamide Garberg handgreep is een design dat veel in de Zweedse provincie Dalarna, de Zweedse messenstad Mora en zijn omgeving voorkomt. De symmetrische vorm van de handgreep is geschikt voor een veelzijdige flexibele grip in alle gripposities. Het heeft een rondom lopende, maar geen echt grote vingerbescherming/ stootplaat, waardoor je oppassen moet om het mes niet met een krachtige stekende beweging in hout te steken dit om de lemmetpunt te willen testen. Dankzij het reeds genoemde vrij scherpe diamant/ ruitvormig patroon ligt deze handgreep goed comfortabel en ook erg goed slipvast in mijn nog steeds maat 9,5 zijnde hand. En dankzij het langere lemmet is het vaststaande mes ook erg goed uitgebalanceerd en heeft ook meer slagkracht & kapvermogen. De handgreep heeft aan het eind een extra vingeruitsparing (Bird Head) met polsriemoog, waardoor je prima met het mes kunt hakken, simpel door hem daar achter vast te pakken. Ik bevestig door het speciale polsriem oog meestal direct een uit parakoord gevlochten Snake-Dot vinger & polsriempje, waardoor bij hakklusjes “De Swing” verbetert en daardoor het kapvermogen ook toeneemt.

DE SCHEDE. Deze fraaie bruin lederen open schede met binnen in de schede een nylon fixatieflapje ter hoogte van de vingerbescherming/ stootplaat zorgt in het veld voor draaggemak, trek en terugplaats gemak, voor geruisloosheid en veiligheid. Veiligheid? Ja, door de speciale lederen veiligheidstussenlaag, “de Souffle” genaamd en het nylon fixatieflapje, moeten deze tezamen de drager zijn dijbeen beschermen tegen het doorprikken van het scherpe lemmet door de schede. Want vergeet niet dat er duimdikke slagaders en aders onder de huid in je boven en onderbenen lopen, die erg kwetsbaar zijn. Derhalve leerden we in militaire dienst ook het aanleggen van een effectieve bloed stoppende, maar wel been besparende tourniquet/ knevel. Maar deze schede waarborgt door zijn erg goede pasvorm ook tegen verlies van je kostbare levensredder, namelijk je Garberg Grand vaststaand mes. Deze schede is gemaakt van stevig, plantaardig gelooid Europees leder, het heeft een fraai gestempeld MORAKNIV-logo 1891 en is traditioneel eenvoudig, maar erg solide gemaakt. Hij past qua kleur ook perfect bij de bruine handgreep, maar mist jammer genoeg wel een ECHT afwateringsgat/Drainhole.

Die had zeker in deze nieuwe schede met open schedemond er wel in moeten zitten. Zodat het binnen geregende water vanzelf uit de schede loopt, zeker als je “in weer en wind” of natte sneeuw Outdoor’s bezig bent. De schede is met stevig lichtbruin draad erg goed gestikt en heeft als extra een zwart metalen klinknagel aan de schedemond. De riem en koppel adapter is met drie zwarte metalen klinknagels aan deze schede geklonken en heeft aan de achterkant ook nog een knoopsgat uitsparing voor een knoop, een MORA 10 lederen Dangler of een MORA bevestigingspunt van een kunststof schede. Of mijn lang geleden handgemaakte lederen HKD-Dangler, waardoor het vaststaande mes ook met een lange jas snel te trekken en weer veilig weg te steken is.

DE SPECIFICATIE VAN DE MORA GARBERG GRAND.

DE ONAFHANKELIJKHEIDS VERKLARING.

Op mijn verzoek en zonder daaraan gestelde voorwaarden of stalorders heeft de Zweedse messenfabriek MORAKNIV de vaststaande messen aan mij opgestuurd, dit voor het maken van deze nieuwe MORA reviews/reviews. De bevindingen ervan en mijn statements zijn geheel mijn eigen en deze review is zonder tussenkomst van de genoemde messenfirma, direct naar de webmaster opgestuurd. Ook krijg ik van hem en/of anderen belanghebbenden geen stalorders en/of Salari/salaris.

DE VOORWAARDEN.

Bij het falen/het afbreken van een lemmetdeel en/of steunend handgreep deel, wordt de veldtest voor de veiligheid onmiddellijk gestopt en wordt het testexemplaar door mij/ons daardoor automatisch als onvoldoende beoordeeld!

DE TE BEHALEN SCORE'S:

matig goed
redelijk goed
redelijk tot goed
goed
Goed tot zeer goed
zeer goed
uitmuntend goed
excellent goed

DE E.D.C & VELDTESTEN MET DE MORAKNIV GARBERG GRAND (S).

OPMERKING: Ik slijp of strop nooit voor of tijdens de lange veldtesten een lemmet van een testmes, het enige wat ik doe is er een Snake-Dot vingerkoord aan bevestigen en soms een lederen schede invetten, meer niet.

DE BEVINDINGEN & SCORES VOORAFGAANDE AAN DE E.D.C. EN VELDTESTEN.

DE BEVINDINGEN EN SCORES TIJDENS HET E.D.C. EN VELDGEBRUIK.

DE BEVINDINGEN EN SCORES NA DE VELD EN E.D.C.- TESTEN.

RESUME.

De langere Garberg Grand had ik destijds tijdens mijn militaire veldwerk in mijn militaire-kit moeten hebben. Als Bushcraft, Survival en Outdoormes is de MORAKNIV Garberg Grand een zeer goede aanwinst in het veld. Ook de fraaie lederen schede versterkt het kwaliteitsbeeld. Ik kan er verder kort over zijn en ik vind dat het lange wachten op dit lange vaststaand mes wel de moeite waard geweest is. Natuurlijk kost een Zweeds kwaliteit mes wat meer dan een mes uit een Oosters land. Ook zijn er mijns inziens mogelijke verbeterpunten voor een nog beter vaststaand mes, die simpel te verbeteren zijn (zie hieronder).

GOED BEDOELDE TIPS VOOR HET MORAKNIV R&D DEPARTEMENT.

• Maak een functioneel afwateringsgat/Drainhole in de fraaie lederen schede.

• Lever de snede ook echt scheermesscherp af.

• Lever ook een (optioneel) Dangler draagsysteem of MORAKNIV 10 lederen Dangler erbij.

• Voor militair gebruik, lever hem in een MORAKNIV M.O.L.L.E. compatibel multifunctionele kunststof schede.

EN DIT MOET IK ECHT EVEN KWIJT. Bijna iedereen zit bij een nieuw geïntroduceerd MORAKNIV vaststaand mes maar over de iets hogere kostprijs “te zeuren”, waarbij ze vergeten dat er in Zweden geen “slaven uurloon” maar wel een Europees uurloon bestaat, een nieuw op te bouwen en/of aan te passen productiesysteem daarvoor ook veel geld kost. En wat dacht u voor het bedenken, plannen en uitvoeren van een milieubesparend en productiestaal & slijpsel terugwinnend systeem?

Verder denk ik dat we jarenlang erg of te verwend zijn geweest met de prijsgunstige Basic en Companion Morakniv messen met kunststof schedes en dat nog ergens in ons “zuinige brein” zit.

AND ALWAYS REMEMBER: “A Knife-less man is a Life-less man…” (komt van een oud Scandinavisch spreekwoord en is vertaald in het Engels. En daar sluit ik mij honderd procent bij aan!

DANKBETUIGING.

Met dank aan de MORAKNIV-staf voor het beschikbaar stellen van dit functionele vaststaande mes. Zonder dat had deze nieuwe MORAKNIV-review niet gemaakt kunnen worden. Zie ook de hun uitvoerige website op: https://www.morakniv.com/en-eu.

OOK ZO’N ZWEEDS KWALITEITSPRODUCT, DE FRAAIE SAAB 37 VIGGEN.